Genel Fizik Muayene

Genel Fizik Muayene

Standart bir jinekolojik muayene, genel fizik muayeneyi ve pelvik muayeneyi kapsar. Fizik muayeneye meme muayenesi ile başlanır. Hastanın yaşı ne olursa olsun yapılması şart bir muayenedir. Kadın ölüm nedenlerinin başında meme kanserleri gelmektedir. Bu nedenle meme muayenesi erken teşhis açısından çok önemlidir. Muayenenin başında hastaya, memelerinde şişkinlik, ağrı veya herhangi bir değişikliği fark edip etmediği sorulur.
Memelerin gözle muayenesinde, meme başında çöküklük, akıntı, memelerde asimetri, ülserasyon, deride portakal kabuğu görünümü ve areolada çekilme olup olmadığı araştırılır.

Memelerin elle yapılan muayenesinde hasta biraz öne eğik oturtulur. Memenin dört kadranı dikkatle muayene edilir. Aksiller ve supraklavikular düğümler palpe edilir. Hastanın ellerini yukarıya kaldırması ve elini beline koyması sağlanarak da aynı muayene yapılır ve memede bir tarafa çekilme, kitle ve sertlik araştırılır.
Meme muayenesinde ele gelen kitle, sertlik ve renk değişikliği varsa kanserden şüphelenilerek ultrasonografi ve mamografi gibi ileri tetkikler istenir. Hiçbir bulgu olmasa bile 40 ile 70 yaş arasındaki kadınlara yılda bir kez rutin mamografi çektirmeleri önerilir.

Meme muayenesinin sonunda hastaya kendi kendini nasıl muayene edeceği anlatılır. Kadınlara ayda bir kez kendi kendine ayna karşısında meme muayeneleri yapmaları ve şüpheli durumda doktora gitmeleri konusunda eğitim yapılır.

Muayene metotları aşağıda belirtilmiştir. Muayene metotlarını doktor uygular ancak hemşire sağlık ekibinin önemli bir üyesi olmasından dolayı bu metotlar hakkında bilgi sahibi olması gerekir (Örneğin hemşirenin aşırı kıllanması olan bir bireyi doktora yönlendirmesi gibi).

Inspeksiyon (Gözle Muayene) :

Gebe bir kadının harici muayenesine inspeksiyon ile başlanır. Daha memelerin inspeksiyonu ile, muayene edeceğimiz gebe kadının primipar veya multipar olup olmadığını ve emzirebilme hususundaki durumu tesbit edilir. Primiparlarda memeler, göğüs üzerine oturmuş ve gergin bir haldedir ve meme uçlarıyla dış taraflara doğru bakar durumdadır. Buna mukabil multi-parlarda memeler daha ziyade sarkıktır . Hatta bazan sarkmış olan memelerin, gebelik dolayısıyla büyümüş karın üzerine kadar vasıl olduğu görülür. Fakat memelerin sarkık olup olmaması gebenin primar veya multipar olduğu hususunda her zaman kafi bir belirti olamaz. Zira individuel ve konstitüsyonel farklar dolayısıyla multipar bir kadında memeler göğüse iyi oturmuş ve gergin olmasına mukabil, primipar bir kadında sarkık olabilir. Bu arada papilla mamnıa’nm durumunun doğumdan sonraki emzirme faaliyeti ve kabiliyeti bakımından ehemmiyeti vardır. Multiparlarda papilla, areolamamma’dan doğru 1 cm. uzunlukta ve 1 cm. kalınlıkta bir çıkıntı halinde bombeleşmiştir. Buna mukabil papilla mam-ma’nın ufak, meme içine doğru çökük oluşu, emme ve dolayısıyla beslerime durumu üzerinde tesir eder

Deride eski ve yeni çatlaklar, operasyon nedbeleri, deride dolgun venalar ve pupis kıllanma tipi, enfeksiyon skatrisleri, ülserasyonlar ve herniler tetkik edilir. Hastanın boyu, yüz yapısı, vücudun şişman veya astenik olması incelenerek hormonal bozukluk yönünden değerlendirilir. Karın, dış genital organlar, pubis, perine, anüs incelenir; gevşeklik, gerginlik ve şişlik gibi durumlar tümör açısından değerlendirilir.

Palpasyon (Elle Yapılan Muayene):

Doktor karın palpasyonunu, hasta sırtüstü yatar pozisyonda ve dizler bükülmüş vaziyette iken elinin iç yüzüyle nazik bir şekilde muayene yapar. Ele gelen kitle varsa yeri, büyüklüğü, yumuşaklığı, hassasiyeti ve hareket kabiliyetini tespit eder. Özellikle karaciğerin perküsyon ve palpasyonu çok önemlidir çünkü oral kontraseptif kullananlarda benign karaciğer tümörü gelişme riski vardır.

Palpasyon işlemi ile;

             Bir şişkinliğin ödem mi yoksa apsemi olduğunu, fıtık mı yoksa tümör mü olduğunu anlayabiliriz.

1. Direkt palpasyon: Elle ve parmaklarla yapılan muayene işlemidir.
2. İndirekt palpasyon: Bazı doku ve organların sonda ve tırnak muayene pensi gibi aletlerle yapılan muayene işlemidir.

PALPASYON MUAYENESİ İLE BELİRLENEBİLECEK DEĞİŞİMLER

1. Bölgenin sıcaklığı (Calor): Muayene yaparken bölgenin ısısının artıp azaldığını anlayabilmek için simetrik bölgenin de ısısı kontrol edilmeli ve ona göre karar verilmelidir.
2. Bölgenin duyarlılığı ve hassasiyeti: Hayvanın hastalıklı bölgesinde ağrının olup olmadığını anlayabilmek için o bölgeye parmakla hafif olarak bastırılır. Hasta; bağırma, sakınma gibi çeşitli reaksiyonlar veriyorsa o bölgede ağrı olabilir.
   • Ama unutulmamalıdır ki bazı durumlarda hayvanın duyarlılık hissi azalmış olabilir. Örneğin; felç gibi.
   • Aynı zamanda hastaya lokal veya genel anestezi yapılmış ise ilacın etkisi geçinceye kadar palpasyon işlemine duyarlılık göstermeyebilir.

3. Lezyonun kıvamı (Consistance):

                                I.      Sulu kıvam: Şişkinliğe basınç uygulandığında serbest kısımların kabardığı ve el altında yumuşak bir kitlenin bulunduğu ya da baş ve işaret parmakları ile şişkinlik üzerine basınç uygulandığında basınç yapan parmakların etkisi ile diğer parmakların altında gerginlik oluşur. (Fluctuation)

                              II.      Hamur Kıvamı: Elle yoklandığında ve basınç yapıldığında parmakların izi kalır ve bu izler kısa süre sonra kaybolur. Bu durum deri altı bağ dokusunda şekillenen ödem ve hematomların eskimiş olanlarında görülür.

                            III.      Katı – esnek kıvam: Şişkinlik içi dolu kauçuk bir top gibidir. 

·         Kıvam ne tam sert ne de tam yumuşaktır.

·         Tümörlerin büyük bir kısmında ve çeperi kalın soğuk apselerde görülür.

·         Havası kaçmış tenis topu gibidir.

                            IV.      Sert kıvam: Taş gibi sert oynak olmayan kıvamdır. Parmak izi kalmaz.

.